Gutter Theory

Gutter Theory

เราอยากมาเล่าอะไรบางอย่างที่เราคิดว่ามันโคตรน่าสนใจเกี่ยวกับ illustration, concept art, และ manga ที่ทุกคนอาจจะยังไม่ได้สังเกตมาก่อน เราเรียกมันว่า "Gutter Theory" หรือแปลไทยง่ายๆ ว่า "ทฤษฎีช่องว่าง" (แต่เรียก Gutter ดูเท่กว่าเนอะ) คือฟังดูเหมือนจะเกี่ยวกับร่องน้ำ แต่จริงๆ มันหมายถึง "พื้นที่ว่างระหว่าง" อะไรบางอย่างในงานศิลปะที่มันสร้างพลังและความรู้สึกได้โคตรเยอะ

อะไรคือ Gutter?

Gutter ในที่นี้คือพื้นที่ว่างระหว่างภาพ ระหว่างเส้น ระหว่างสี หรืออะไรก็ตามที่ดูเหมือนไม่มีอะไร แต่จริงๆ มันเต็มไปด้วย "พลัง" และ "ความหมาย" พื้นที่พวกนี้แหละที่ทำให้ผู้ชมต้องคิด ต้องเติมเต็มเองในหัว หรือบางทีก็รู้สึกบางอย่างโดยที่ไม่รู้ตัว

ลองนึกภาพในมังงะเวลาที่เราดูกรอบช่องที่ตัวละครกำลังทำท่าจะตะโกนออกมา แต่กรอบถัดไปกลายเป็นฉากเงียบๆ ที่มีแต่ฟ้ากับต้นไม้ แค่สองกรอบนี้ก็ทำให้เราจินตนาการไปแล้วว่าตัวละครพูดอะไร หรือรู้สึกยังไง ทั้งๆ ที่มันไม่ได้มีคำพูดตรงนั้นเลย

ทำไม Gutter ถึงสำคัญ?

เราว่ามันเหมือนเป็น "การเล่นกับสมองของคนดู" อะ ทุกคนคิดดูนะ ถ้าเราใส่ทุกอย่างลงไปในภาพแบบละเอียดเกินไป มันอาจจะดูดี แต่คนดูก็จะไม่ต้องทำอะไรเลย สมองไม่ต้องคิด ไม่ต้องจินตนาการ แต่ถ้าเราปล่อยพื้นที่ว่างไว้ ให้คนดูมาเติมเต็มเอง ความรู้สึกนั้นจะทรงพลังมากขึ้นหลายเท่า

ตัวอย่างจากอาจารย์ Naoki Urasawa

คนที่เราอยากยกมาพูดถึงคือ Naoki Urasawa คนเขียนมังงะอย่าง Monster และ 20th Century Boys ทุกคนลองเปิดอ่านผลงานของอาจารย์แกดูนะ แกเล่นกับ Gutter ได้โคตรเทพ สมมติฉากที่ตัวละครกำลังพูดคุยกันแล้วจู่ๆ แกใส่กรอบช่องว่างเล็กๆ ไว้ไม่มีอะไรเลย อาจจะแค่สีดำ หรือท้องฟ้าก็ได้ เราในฐานะคนอ่านจะรู้สึก "อึดอัด" ไปกับตัวละคร ทั้งที่มันไม่มีอะไรในกรอบนั้นเลย

อีกอย่างที่เราชอบคือ แกมักจะทิ้ง Gutter ไว้ระหว่างเหตุการณ์สำคัญ เช่น ฆาตกรกำลังจะทำอะไรบางอย่าง แต่แกดันตัดภาพไปที่ตัวละครอื่นในที่อื่น มันบังคับให้เราต้องนั่งคิดไปเองว่าเกิดอะไรขึ้นใน Gutter นั้น ซึ่งบางครั้งสิ่งที่เราคิดมันอาจจะแย่หรือดีกว่าความจริงก็ได้ แต่สิ่งที่เกิดขึ้นคือเรา "อิน" กับมันมากกว่า

Gutter ใน Illustration และ Concept Art

ในงาน illustration หรือ concept art ก็เหมือนกัน บางทีการไม่ใส่รายละเอียดทุกอย่างลงไปมันทำให้ภาพดูมีพลังมากขึ้น เช่น ในภาพของ Yoshitaka Amano ที่ทำงานให้ Final Fantasy ทุกคนสังเกตไหมว่าแกมักจะเว้นที่ว่างในภาพ ไม่ได้ลงรายละเอียดหมดทุกจุด แต่พื้นที่พวกนั้นกลับดึงดูดสายตา ทำให้เรารู้สึกเหมือนมีอะไรซ่อนอยู่

หรือบางทีในงานพวก fan art เราก็ใช้ Gutter ได้นะ เช่น เวลาวาดตัวละครแค่ครึ่งหน้า หรือเว้นพื้นที่บางส่วนของฉากไว้ เราว่ามันทำให้คนดูอยากรู้ต่อว่า "แล้วข้างนอกกรอบนั้นล่ะ?" หรือ "ตัวละครกำลังทำอะไรอยู่?"

สรุปสั้นๆ แบบเข้าใจง่าย

Gutter Theory คือการใช้ "พื้นที่ว่าง" ในงานศิลปะให้เป็นเครื่องมือเล่าเรื่อง หรือสร้างอารมณ์ให้คนดู ที่จริงมันไม่ได้ยากเลยนะ แต่เราเชื่อว่าถ้าใช้ดีๆ มันจะทำให้งานของทุกคนดูมีพลังและเล่าเรื่องได้ลึกซึ้งกว่าเดิม

เราเองยังพยายามใช้ Gutter ในงานเราอยู่เหมือนกัน สนุกดีนะ เหมือนเราได้เล่นเกมกับคนดู แอบทิ้งอะไรบางอย่างไว้ แล้วดูว่าทุกคนจะมองเห็นหรือรู้สึกอะไรยังไง

ทุกคนล่ะ เคยสังเกต Gutter ในงานของตัวเองไหม? ลองใช้ดู แล้วมาเล่าให้เราฟังบ้างนะ!