เพลงที่สร้างโดย AI มีลิขสิทธิ์ไหม? สรุปให้เข้าใจง่าย (อัปเดต เมษายน 2568)

เพลงที่สร้างโดย AI มีลิขสิทธิ์ไหม? สรุปให้เข้าใจง่าย (อัปเดต เมษายน 2568)

ในยุคที่เทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (AI) เข้ามามีบทบาทในการสร้างผลงานศิลปะต่าง ๆ โดยเฉพาะในวงการดนตรี หลายคนอาจสงสัยว่า “ถ้าให้ AI แต่งเพลงให้ เพลงนั้นจะมีลิขสิทธิ์หรือไม่?” หรือ “ใครเป็นเจ้าของผลงานที่สร้างโดย AI?”

สถานะของกฎหมายไทย (อัปเดตเดือนเมษายน 2568)

ในปัจจุบัน ประเทศไทยยังไม่มีกฎหมายลิขสิทธิ์ที่ระบุชัดเจนเกี่ยวกับผลงานที่สร้างโดย AI อย่างสมบูรณ์โดยไม่มีมนุษย์เกี่ยวข้อง แต่ภายใต้พระราชบัญญัติลิขสิทธิ์ พ.ศ. 2537 (และฉบับแก้ไขเพิ่มเติม) มีหลักการที่สำคัญคือ:

“ผลงานที่ได้รับความคุ้มครองตามกฎหมายลิขสิทธิ์ ต้องเป็นผลงานที่เกิดจาก ‘ความคิดสร้างสรรค์ของมนุษย์’”

นั่นหมายความว่า AI ที่สร้างผลงานขึ้นมาโดยลำพัง โดยไม่มีมนุษย์ร่วมออกแบบหรือปรับแต่ง จะไม่ได้รับความคุ้มครองตามกฎหมายลิขสิทธิ์ไทย

สรุปง่าย ๆ:

ถ้า AI สร้างเพลง 100% โดยไม่มีมนุษย์เกี่ยวข้องเลย

→ ผลงานนั้น ไม่มีลิขสิทธิ์

แต่ถ้ามนุษย์มีส่วนร่วมในการสร้างสรรค์เพลง เช่น

เขียนเนื้อร้องเอง

ปรับแต่งทำนอง

เลือกแนวดนตรี

ทำมิกซ์เสียง หรือควบคุมกระบวนการผลิต

→ แบบนี้ถือว่า มนุษย์มี “ความคิดสร้างสรรค์” ลงไปในงาน

→ มนุษย์คนนั้นเป็นเจ้าของลิขสิทธิ์

ทำไมถึงต้องเป็น “ความคิดสร้างสรรค์ของมนุษย์”?

เพราะกฎหมายลิขสิทธิ์มีเป้าหมายเพื่อ คุ้มครองสิทธิของผู้สร้างสรรค์ผลงานที่ใช้สติปัญญา ความรู้ และแรงงาน โดยเชื่อว่าผู้สร้างควรมีสิทธิแต่เพียงผู้เดียวในการใช้ แก้ไข หรืออนุญาตให้ผู้อื่นใช้ผลงานนั้น

AI แม้จะฉลาดและทำงานได้ดีเพียงใด แต่ยังถือเป็น “เครื่องมือ” หรือ “อัลกอริทึม” ที่ไม่มีจิตสำนึกหรือความคิดสร้างสรรค์ในตัวมันเอง กฎหมายจึงยังไม่ยอมรับให้ AI เป็นเจ้าของลิขสิทธิ์ได้

หากคุณเป็นนักดนตรี นักพัฒนา หรือผู้ใช้ AI ในการผลิตเพลง ควรจดจำว่า การมีส่วนร่วมเชิงสร้างสรรค์ของมนุษย์คือกุญแจสำคัญในการรับสิทธิ์ในผลงานนั้น หากคุณเพียงแค่กดปุ่มให้ AI ทำงาน แล้วนำผลงานไปใช้เชิงพาณิชย์ อาจเกิดปัญหาทางกฎหมายในอนาคตได้

📝 ถ้าแต่งเนื้อเพลงเองทั้งหมด (โดยมนุษย์ล้วนๆ):

✅ ลิขสิทธิ์เป็นของคุณทันที

• ไม่ต้องจดก็ได้รับการคุ้มครองโดยอัตโนมัติ

• คุณมีสิทธิ์เต็มที่ในการใช้งาน แก้ไข ขาย หรือฟ้องคนที่ลอกได้เลย

---

🤖 ถ้าใช้ AI ช่วยแต่งเนื้อเพลง (เช่น ChatGPT, Claude, Gemini ฯลฯ):

▶️ แบบที่ 1: คุณเป็นคนใส่ไอเดีย/คำสั่ง และแก้ไขเพิ่มเติมเอง

✅ คุณถือครองลิขสิทธิ์ (ตามนโยบายของ AI นั้นๆ)

เช่น คุณพิมพ์ว่า “ช่วยแต่งเพลงรักแนวเศร้าให้หน่อย” แล้วเอาเนื้อเพลงที่ได้ไปเรียบเรียง/แต่งต่อเอง — ลิขสิทธิ์ถือว่าเป็นของคุณ

แต่!!

• บางประเทศอาจยังไม่ให้ “ลิขสิทธิ์เต็ม” ถ้าผลงานนั้นพึ่งพา AI เกินไป

• แนะนำให้ แก้ไข ปรับ ครีเอทใหม่บางส่วน เพื่อให้ถือว่า “คุณมีบทบาทสร้างสรรค์”

▶️ แบบที่ 2: ให้ AI แต่งทั้งหมด แล้วคุณก็เอามาใช้เลยโดยไม่แตะ

⚠️ ลิขสิทธิ์อาจ “ไม่ชัดเจน” หรือ “ไม่มีใครเป็นเจ้าของ” เลย

• เพราะ AI ไม่ใช่บุคคลตามกฎหมาย ไม่สามารถถือสิทธิ์เองได้

• แต่คุณก็อาจ ไม่ได้สิทธิ์ ถ้าไม่มีบทบาทในการ “สร้างสรรค์” อย่างมีนัยยะ

---

📌 แล้วบริษัทเจ้าของ AI (เช่น OpenAI, Google, Suno ฯลฯ) เป็นเจ้าของไหม?

ไม่เสมอไปค่ะ

• บริษัท AI ส่วนใหญ่ (เช่น OpenAI) มีนโยบายว่า

“ผู้ใช้เป็นเจ้าของผลงานที่ AI เจนให้”
แต่ต้องไม่ฝ่าฝืนข้อตกลงการใช้งาน

• แต่บางบริษัท เช่นโปรแกรม AI สร้างเพลงอย่าง Suno หรือ Soundraw

จะมีเงื่อนไขว่า:

• คุณ สามารถใช้เชิงพาณิชย์ ได้

• แต่ ลิขสิทธิ์ทำนองหรือมาสเตอร์อาจยังเป็นของบริษัท

• และคุณอาจ ไม่สามารถเคลมว่าแต่งเองทั้งหมด ได้

---

🎯 สรุปสั้นๆ:

สถานการณ์	ลิขสิทธิ์เนื้อเพลงเป็นของใคร
แต่งเอง (ไม่ใช้ AI)	✅ คุณ 100%
ใช้ AI ช่วยแต่มีการแก้ไข/เขียนต่อเอง	✅ คุณ (ส่วนใหญ่)
ใช้ AI เจนทั้งหมดแล้วเอามาใช้เลย	⚠️ ไม่ชัดเจน/อาจไม่มีลิขสิทธิ์
ใช้ AI ที่มีเงื่อนไขพิเศษ (เช่น Suno)	⚠️ คุณใช้งานได้แต่ไม่ถือสิทธิ์เต็ม