เมื่อความกลัวแทนที่เหตุผล: บทเรียนจากเด็กทุนกับภาพ AI

เมื่อความกลัวแทนที่เหตุผล: บทเรียนจากเด็กทุนกับภาพ AI

กรณีของนักเรียนทุน 100% จากมหาวิทยาลัยชื่อดัง ที่ส่งผลงานภาพจาก AI เข้าประกวดและได้รับรางวัล แต่กลับต้องเผชิญกับกระแสล่าหัวทางออนไลน์ รวมถึงการทำมีมล้อเลียนและข่มขู่เอาชีวิต ไม่ใช่เพียงเหตุการณ์สะเทือนใจในระดับบุคคล แต่เป็นปรากฏการณ์สะท้อนความล้มเหลวของวุฒิภาวะในสังคมอย่างร้ายแรง

ข้อเท็จจริงมีอยู่ว่า เด็กคนหนึ่งใช้เทคโนโลยีซึ่งอยู่ในมือของทุกคนอย่างเปิดเผย ผ่านกระบวนการที่ไม่ได้หลอกลวง และผลงานชิ้นนั้นผ่านการพิจารณาของคณะกรรมการ ก่อนจะได้รับรางวัลโดยชอบธรรม คำถามจึงไม่ใช่ว่า “ทำไมเขาชนะ” แต่คือ “ทำไมความชนะของเขาจึงสร้างความไม่พอใจมากขนาดนั้น”

คนจำนวนหนึ่งอ้างว่า AI ไม่ใช่ศิลปะ เป็นเครื่องมือที่ “โกง” เป็นทางลัดที่ไม่ควรให้รางวัล แต่ในขณะเดียวกัน โลกทั้งใบกำลังก้าวไปในทิศทางเดียวกัน: Pixar ใช้ AI, Adobe รวม AI เข้ากับซอฟต์แวร์หลัก, ศิลปินระดับโลกทดลองสร้างงานโดยใช้ Generative Tools เป็นส่วนหนึ่งของกระบวนการสร้างสรรค์ การนิยามว่าศิลปะที่ “แท้จริง” ต้องเป็นสิ่งที่ใช้มือวาดทั้งหมดจึงกลายเป็นนิยามที่แคบ และปฏิเสธบริบทของโลกจริง

ปัญหาจึงไม่ใช่ AI แต่คืออคติที่มีต่อผู้ใช้ AI โดยเฉพาะอย่างยิ่ง เมื่อผู้ใช้คนนั้นเป็น "นักเรียนทุน" ซึ่งดูเหมือนว่าบางคนในสังคมจะตั้งมาตรฐานศีลธรรมที่สูงเป็นพิเศษให้กับคนที่ได้โอกาส ทั้งที่โดยหลักแล้ว การได้รับทุนไม่ใช่การเซ็นสัญญาว่าจะไม่ทำอะไรขัดใจสาธารณะ แต่คือโอกาสให้คนมีความสามารถได้เติบโตภายใต้เงื่อนไขของระบบการศึกษา ไม่ใช่เงื่อนไขของศีลธรรมมวลชน

การไม่ชอบงานศิลปะชิ้นหนึ่งเป็นสิทธิ์

การถกเถียงว่า AI ควรมีพื้นที่ในโลกศิลปะหรือไม่เป็นเรื่องเปิดได้

แต่การข่มขู่ชีวิตผู้อื่นจากความไม่พอใจส่วนตัว ไม่ใช่การแสดงออกทางความคิดเห็น แต่คือการใช้ความรุนแรงทางสัญลักษณ์ ซึ่งเป็นพฤติกรรมที่ไม่ควรถูกอธิบายหรือยอมรับด้วยเหตุผลใดทั้งสิ้น

โลกกำลังเผชิญกับความย้อนแย้งที่น่าสนใจ เมื่อเทคโนโลยีพัฒนาเร็วกว่าความสามารถของคนจำนวนมากในการทำความเข้าใจมัน ความไม่รู้กลายเป็นความกลัว และความกลัวแปรเปลี่ยนเป็นความเกลียดชัง ที่มักพุ่งใส่ใครก็ตามที่ “ดูเหมือนจะไปไกลกว่าเรา”

สังคมที่ดีไม่ใช่สังคมที่ไม่มีเทคโนโลยี แต่คือสังคมที่มีพื้นที่ให้คนเรียนรู้ที่จะอยู่กับมันอย่างมีวิจารณญาณ โดยไม่ทำลายกัน

นักเรียนทุนที่ใช้ AI ไม่ได้ทำลายศิลปะ แต่คนที่ข่มขู่เขา คือคนที่กำลังทำลายความเป็นมนุษย์ในพื้นที่ของศิลปะและการศึกษา

นี่ไม่ใช่บทสนทนาเรื่องเด็กกับทุน ไม่ใช่เรื่อง AI กับศิลปะ แต่คือบททดสอบว่าเราจะอยู่ร่วมกันในโลกใหม่อย่างมีสติ หรือจะใช้ความกลัวลากคนที่กล้าคิดต่างไปสู่ที่มืดอีกครั้ง