เราเดินผ่านกลุ่มวัยรุ่นในร้านกาแฟ แล้วได้ยินประโยคหนึ่งหล่นมาเบาๆ จากโต๊ะข้างๆ "เด็กสมัยนี้ไม่เก่งเหมือนรุ่นเราเลยเนอะ"

เราเดินผ่านกลุ่มวัยรุ่นในร้านกาแฟ แล้วได้ยินประโยคหนึ่งหล่นมาเบาๆ จากโต๊ะข้างๆ
"เด็กสมัยนี้ไม่เก่งเหมือนรุ่นเราเลยเนอะ"


อืม…
ทุกคนเคยได้ยินประโยคนี้ใช่ไหม
และเชื่อว่าอีกสิบปีข้างหน้า เด็กพวกนั้นก็จะพูดแบบเดียวกันกับรุ่นถัดไป
แล้วมันก็จะวนไปเรื่อยๆ แบบวงล้อของจักรยานที่ลืมปั่นเข้าเกียร์สูง
คำถามคือ: เราแก่ขึ้น หรือโลกมันซับซ้อนขึ้นกันแน่?
ทุกคนลองคิดตาม
ถ้าย้อนกลับไปดูข้อสอบมัธยมของรุ่นพ่อแม่เรา กับข้อสอบของเด็กสมัยนี้
จากโจทย์ "ปลูกข้าวโพด 2 ไร่ได้กี่ฝัก?"
กลายเป็น "ถ้า GDP ประเทศ X โต 3% แต่ภาษีนำเข้าสินค้าเกษตรเพิ่มขึ้น 7% แล้วเกษตรกรควร diversify พอร์ตการลงทุนยังไง?"
...ถามจริง นี่มันข้อสอบหรือการประเมินเชิงกลยุทธ์ของ IMF?
Flynn Effect บอกว่า IQ ของคนเราสูงขึ้นทุกสิบปี
นักวิจัยชื่อ James Flynn ศึกษามาหลายทศวรรษแล้ว
ว่าไอ้ค่าเฉลี่ย IQ ที่เอาไว้วัด "ความฉลาด" น่ะ มันเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ
แปลว่าเด็กสมัยนี้ไม่ได้โง่
แต่เขาต้องอยู่ในโลกที่มันใช้สมองในรูปแบบใหม่มากกว่า
ลองนึกดูว่าโลกสมัยนี้ มีอะไรที่ต้องตีความ คาดเดา คิดนอกกรอบมากกว่าสมัยก่อนแค่ไหน
เด็กต้องเข้าใจมุก meme ที่มีเลเยอร์สามชั้น
ต้องสลับภาษาในหัวทุกสามวินาที
ต้องดู series ซับซ้อนสามเรื่องในเวลาเดียวกันแล้วไม่งงว่าใครตายไปตอนไหน
นี่ไม่ใช่โลกที่ "จำได้มากคือเก่ง" อีกต่อไป
แต่มันคือโลกที่ "เข้าใจความเชื่อมโยงได้เร็ว" ต่างหาก
พระพุทธเจ้าท่านก็เคยสอนว่า “โยนิโสมนสิการ” คือการพิจารณาอย่างแยบคาย
ไม่ใช่การจำทุกอย่างแบบนกแก้วนกขุนทอง
ซึ่งถ้าเด็กยุคนี้ยังมีสกิลแยบคายในการกลั่นข้อมูลจาก TikTok ให้กลายเป็นธุรกิจได้
นั่นก็เรียกว่านิพพานทางดิจิทัลไม่ใช่หรือ
จิตวิทยาสมัยใหม่ก็เริ่มรับว่า
ความฉลาดไม่ใช่สิ่งที่ติดมากับ DNA อย่างเดียว
แต่มันเกิดจากสิ่งแวดล้อมที่กระตุ้นให้เรา “คิดในแบบใหม่”
เพราะสมองเราก็เหมือนกล้ามเนื้อ
ยิ่งเจอสิ่งยาก มันยิ่งแกร่ง
และเด็กยุคนี้เกิดมาในโลกที่ทุกวันคือ Crossfit สำหรับสมอง
สรุปง่ายๆ
เด็กไม่โง่
เราแค่ไม่เข้าใจวิธีที่เขาใช้ "ความฉลาด"
เราอาจไม่เข้าใจศัพท์แสลงของเขา
ไม่อินกับเกมที่เขาเล่น
ไม่รู้ว่าไอดอลที่เขาชอบกำลังสื่ออะไร
แต่นั่นไม่ได้แปลว่าเขาต่ำกว่า
เขาแค่ฉลาดในมิติที่เราไม่คุ้น
บางที “การเรียนรู้ที่จะเข้าใจคนรุ่นใหม่”
ก็เป็นดัชนีวัด IQ ของคนรุ่นเราด้วยเหมือนกัน
ถ้าอ่านมาถึงตรงนี้แล้วรู้สึกจี๊ดขึ้นมานิดๆ
แปลว่า… เรายังฉลาดพอจะฟังสิ่งที่เราไม่เข้าใจ
โลกจะไม่ช้าลงให้เรา
แต่เราจะเร็วขึ้นได้ ถ้าเรายอมปล่อยมือจากอดีต
จำไว้แค่อย่างเดียว…
คนที่คิดว่าตัวเองฉลาดที่สุดในห้อง
มักจะเป็นคนเดียวที่ไม่มีใครอยากคุยด้วย

ความคิดเห็น

บทความที่ได้รับความนิยม